Để tỏ lòng biết ơn

Chúng ta đừng sợ là mình biểu lộ sự biết ơn quá nhiều. Chúng ta đừng quên rằng nụ cười, lời cảm ơn, lời nói tri ân của chúng ta sẽ đem lại bao lợi ích cho nhiều người trong cuộc sống của họ...

Tuần trước, vào một buổi chiều đẹp trời, tôi đi taxi. Cứ nhìn cái cách anh tài xế sang số xe một cách nóng nẩy, tôi hiểu ngay là anh ta đang có điều gì không ổn trong tâm trí. Lựa lời hỏi han, tôi được anh cho biết lý do: “Bực mình quá anh ạ ! Sáng nay, có một người khách bỏ quên ví tiền trên xe của tôi. Tôi mở ví để tìm địa chỉ mới biết trong ví có 1.500 francs Pháp. Tôi bỏ hơn 1 giờ để tìm cho ra khách sạn ông ấy trọ. Anh có tin là ông ta chẳng thèm nói một lời với tôi không ? Ông ta mở ví đếm lại tiền, nhìn tôi chằm chằm y như tôi đã móc túi ông ta vậy !"

Tôi tế nhị hỏi thêm anh tài xế: “Thế ông ấy không biếu anh một chút sao ?” Anh ta ngoái lại băng ghế sau nhìn tôi phân bua: “Không một xu ! Tôi hoàn toàn thất vọng, mất bao nhiêu thì giờ, lại tốn xăng nữa chứ ! Thật ra, tôi không nghĩ đến chuyện được thưởng tiền. Giá như ông ta chỉ cần nói với tôi một lời cảm ơn...”

Mọi người chúng ta đều cần một sự biết ơn tương xứng với hành động của mình. Lòng vô ơn dễ bóp chết thiện ý. Và chúng ta nhớ rằng sự biết ơn là một đức tính mà chúng ta không bao giờ thực hành cho đầy đủ.

Trong chiến tranh thế giới lần hai, bà mẹ của một người lính nhảy dù Mỹ nhận được thư con từ bên Pháp. Anh kể rằng anh bị thương, bị đói khát, nhưng lại được một phụ nữ ở làng Avranches nuôi dưỡng và che giấu khỏi quân Đức đang chiếm đóng. Rủi thay, vài tháng sau, người lính tử trận trong khi tấn công vùng Ardennes.

Để cám ơn người phụ nữ chưa biết tên kia, trong suốt 2 năm, bà mẹ đã để dành tiền, vượt Đại Tây Dương, đến thành phố được nhắc đến trong thư con. Bà tìm được người phụ nữ đã săn sóc con bà và tặng một gói quà nhỏ. Đó là chiếc đồng hồ mà con bà đã lĩnh thưởng trong kỳ thi tú tài, một kỷ vật vô giá đối với bà. Việc bà mẹ tỏ lòng biết ơn đã gây xúc động cho người dân miền Normandie nước Pháp, đến nỗi cử chỉ ấy trở nên một huyền thoại tại Avranches và toàn vùng...

Lòng biết ơn là một nghệ thuật chứng tỏ mình nhạy cảm với mọi thiện ý của người khác, dù điều ấy lớn hay nhỏ. Đa số chúng ta đều cảm thấy vui thích khi được người khác đối đãi tử tế, tặng quà hoặc giúp đỡ khi cơ nhỡ. Nhưng chúng ta cũng cần hoàn thiện việc tỏ lòng biết ơn bằng cách làm cho nó trở nên càng chân thành và càng riêng tư càng tốt. Quả thật, không có gì xúc phạm người khác bằng một lời cảm ơn qua loa, nói cho lấy có nơi đầu môi chót lưỡi !

Nhà viết kịch nổi tiếng của Hoa Kỳ là ông James Barrie kể lại một câu chuyện như sau: “Một chiều nọ, tôi và một người bạn Scottland đang bàn chuyện làm ăn. Đứa con gái 9 tuổi của ông ấy đem đến một đĩa bánh ngọt do bé mới làm xong. Ông bố bực mình vì câu chuyện bị ngắt ngang, liền cầm một chiếc bánh cắn một chút, nói vội một lời cảm ơn con cho xong để tiếp tục nói chuyện với tôi. Cô bé lặng lẽ rời căn phòng. Vài tuần sau. mẹ cô hỏi sao bé không còn hí hửng làm bánh ngọt như mọi khi thì bé òa khóc: “Con sẽ không bao giờ làm bánh nữa đâu !”

Lòng biết ơn đôi khi cũng vượt quá khuôn khổ chuyện riêng tư. Con trai tôi, một sinh viên y khoa kể rằng, một bệnh nhân đã được cứu sống nhờ truyền máu. Sau khi lành bệnh, ông ta hỏi các bác sĩ liệu có cách nào biết được tên người đã hiến máu cho ông. Người ta trả lời là không. Vài tuần sau, ông ta trở lại bệnh viện và xin hiến máu. Và ông đã hiến khá nhiều lần. Một bác sĩ ngạc nhiên về nghĩa cử của ông thì ông đơn giản đáp: “Có một người vô danh đã hiến máu cho tôi. Nay tôi cũng xin hiến máu để tỏ lòng biết ơn !”

Cũng cần phải nghĩ rằng lòng biết ơn có thể không đơn thuần là một tình cảm chóng qua, nhưng lại là một nguồn mạch làm trỗi dậy sức sống trong một số trường hợp. Nhà vạn vật học Hudson kể lại câu chuyện sau đây: “Một tối nọ, tôi dẫn một người bạn thân về nhà chơi, có gì ăn nấy. Sau bữa ăn, ông bạn ấy bảo tôi: “Bạn may mắn có người vợ lo lắng sửa soạn những bữa ăn thật tuyệt vời, mặc dù tôi thấy chị có vẻ yếu và nặng gánh con cái.” Chính lời khen này đã mở mắt cho tôi. Lời khen ấy giúp tôi nhìn thấy sự anh hùng trong đời thường của vợ tôi mà vốn dĩ trước đó, tôi cứ xem là chuyện thường tình !”

Lòng biết ơn cần được biểu lộ cả trong từng chi tiết nữa. Người đưa thư, anh thợ hớt tóc, cô thợ may, người phục vụ khách sạn... họ đều giúp đỡ một cách nào đó cho chúng ta lúc này lúc khác. Khi cảm ơn họ, chúng ta biến các quan hệ máy móc thành ra nhân bản hơn, và biến các công việc nhàm chán đều đặn thành ra hết sức dễ chịu.

Một bệnh nhân của tôi, vốn là nhân viên bán vé xe buýt ở London kể với tôi: “Đôi khi tôi chán ngấy công việc. Người ta cự nự, quấy rầy tôi hoặc kêu ca là không đủ tiền nên không chịu mua vé. Thế nhưng, có một bà cụ già đi chuyến xe buổi sáng và buổi tối đã luôn cảm ơn tôi rất lịch sự khi tôi trao vé cho bà. Tôi tưởng tượng như thể bà đang nhân danh tất cả mọi hành khách để cảm ơn tôi, và điều đó làm cho tôi thấy phấn chấn hơn trong công việc...”

Một số người rất ngại việc diễn tả sự biết ơn, sợ rằng sẽ quấy rầy kẻ khác. Một bệnh nhân của tôi, vài tuần sau khi rời bệnh viện, đã trở lại để cảm ơn cô y tá. Ông nói: “Tôi không đến sớm hơn được, vì tôi cứ ngần ngại, nghĩ rằng chị không thích những người đến cám ơn...” Cô y tá đáp: “Trái lại chứ ạ ! Tôi rất mừng vì ông đã trở lại đây thăm tôi. Rất ít người hiểu rằng chúng tôi cần đến những lời khuyến khích động viên để chúng tôi có thể làm tốt hơn nữa công việc của mình...”

Chúng ta đừng sợ là mình biểu lộ sự biết ơn quá nhiều. Chúng ta đừng quên rằng nụ cười, lời cảm ơn, lời nói tri ân của chúng ta sẽ đem lại bao lợi ích cho nhiều người trong cuộc sống của họ...

Dịch từ SÉLECTION, báo TUỔI TRẺ CHỦ NHẬT 6.1997.
Trích NỐI LỬA CHO ĐỜI số 2